چارچوبی برای درک شکاف دیجیتالی

نام کتاب: شکاف دیجیتالی: نابرابری در جامعه اطلاعاتی نویسنده: جان ون‌دایک سال انتشار: 2005 (چاپ نخست)، 2013 (ویرایش دوم) انتشارات SAGE تعداد صفحات: 248 صفحه کتاب «شکاف دیجیتالی» ادامه کتاب «جامعه شبکه‌ای» ون دایک است. این کتاب ماحصل چند سال مطالعه او در مورد علت متناقض بودن آثار فناوری اطلاعات و ارتباطات در گروه‌های اجتماعی مختلف در یک کشور و نیز کشورهای مختلف اروپایی است. او متوجه شد دلیل اصلی یکسان نبودن آثار مثبت و منفی رسانه و فناوری جدید در سطح ملی و بین‌المللی، نابرابری در برخورد با فناوری جدید است. ون‌دایک اعتقاد دارد در طول تاریخ، انقلاب‌های ارتباطی در دو سطح فنی و ساختاری روی داده است. در نگاه او انقلاب ارتباطات یک انقلاب ساختاری است و رسانه جدید محدودیت‌های زمانی و مکانی را حذف کرده است. در نتیجه، قابلیت‌های جدیدی در اختیار افراد و سازمان‌ها قرار گرفته است تا بتوانند توسعه یابند. این شرایطی است که او جامعه شبکه‌ای می‌نامد. جوهر این تحول «یکپارچگی» و «تعامل»، و مهم‌ترین ویژگی جامعه شبکه‌ای و رسانه جدید فراهم آوردن یکپارچگی و ایجاد تعامل میان اجزا و افراد است. اما در جامعه شبکه‌ای با یک مانع جدی روبه‌رو هستیم: شکاف دیجیتالی. به اعتقاد نویسنده نابرابری در مهارت‌های دیجیتالی باعث شده گروهی از افراد از این یکپارچگی و تعامل استفاده کنند اما گروهی دیگر به دلیل نداشتن مهارت دیجیتالی نتوانند از این تحول سود ببرند. نتیجه، فاصله گرفتن هرچه بیشتر این دو گروه از هم است. ون‌دایک استدلال می‌کند که مهم‌ترین راه برای ارتقای مهارت‌های دیجیتالی و سواد الکترونیکی، ارتقای انگیزه برای استفاده از رسانه جدید و نیز آموزش کاربران در استفاده عمیق، موثر و واقعی از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. جان ون‌دایک عملا کتاب را بر اساس چند مقاله و پروژه پژوهشی نوشت که در فاصله سال‌های 2000 تا 2005 میلادی انجام داده بود. سخنرانی سال 2001 او با عنوان...