نمایش زندگی اجتماعی در جامعه اطلاعاتی

متفکران جوان جامعه اطلاعاتی در دهه 90 به شدت تحت تاثیر نظریه‌پردازان اروپایی به خصوص تئودور آدورنو، جان بودریار و پیر بوردیو بودند. فضای حاکم بر محافل دانشگاهی ایالات متحده نیز در سیطره جامعه‌شناسی کلانی بود که افرادی مانند مارکس، وبر و هابرماس نمایندگی می‌کردند. در چند سال اخیر چرخشی محسوس، به خصوص در ایالات متحده به چشم می‌خورد. جوان‌ترها از یک سو به زیمل و نظریه سبک زندگی او و از طرف دیگر به جامعه‌شناسی خرد که اروینگ گافمن چهره برجسته آن است، توجه نشان می‌دهند. برخلاف چند دهه اخیر که نظریه انتقادی محور مطالعات جامعه اطلاعاتی بود، به نظر می‌رسد اکنون با چرخشی پارادایمی مواجه هستیم که به خصوص نظریه‌های فمینیستی و نظریه‌های هویت در فضای مجازی را تحت تاثیر قرار داده است. درک این موضوع برای محافل دانشگاهی و پژوهشگران در کشورمان ضروری است. گافمن مفاهیم جدیدی را در انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی مطرح کرد. او معتقد بود محور مطالعات انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی مساله، هویت و موضوع اصلی هویت بالقوه و بالفعل اجتماعی و درگیری فرد و جامعه در راستای بروز هویت فردی است. او در طراحی «نظریه نمایش» مفاهیم بازیگر (کنشگر)، تماشاچی (مخاطب)، بازی، اجرای تئاتری و مدیریت تاثیرگذاری را مطرح می‌کند و معتقد است هر رفتار فردی و جمعی یک «صحنه» و یک «پشت صحنه» دارد. او تاکید زیادی بر محدوده فضایی کنش دارد. معتقد است:«فعالیت افراد منطقه‌ای است و این فضا با زندگی شخصی و اجتماعی افراد گره خورده است.» مطالعات او مبتنی بر روش کیفی و تک‌نگاری است. به همین دلیل عملا تاثیری عمیق بر حوزه‌های متنوع جامعه‌شناسی، روانشناسی، مردم‌شناسی، پزشکی و... داشته است. او مستقیما زندگی روزمره را مطالعه می‌کند و در روش‌شناسی، شیوه‌ای جدید و انقلابی را پیش گرفت. اعتقاد داشت اینکه بگوییم عامل اجتماعی الف باعث رفتار ب می‌شود چیزی را برای ما روشن نمی‌کند، بلکه باید مشخص کنیم چرا عامل...